สัญญาก่อนสมรส (Prenup) คืออะไร และสำคัญอย่างไรกับการสมรสระหว่างประเทศ?
สัญญาก่อนสมรส หรือ "Pre-nuptial Agreement" (Prenup) คือ ข้อตกลงที่คู่รักทำขึ้น "ก่อน" ที่จะจดทะเบียนสมรส เพื่อกำหนดสิทธิ์และความรับผิดชอบในทรัพย์สิน (สินส่วนตัว, สินสมรส) และหนี้สิน ทั้งที่มีอยู่ก่อนสมรสและที่จะเกิดขึ้นในอนาคต รวมถึงกำหนดแนวทางปฏิบัติหากการสมรสสิ้นสุดลง (เช่น การหย่าร้าง หรือการเสียชีวิต)
ในอดีต คนไทยอาจมองว่าการทำสัญญาก่อนสมรสเป็นเรื่อง "ไม่ไว้ใจกัน" แต่ในยุคโลกาภิวัตน์ที่การสมรสข้ามชาติ (International Marriage) กลายเป็นเรื่องปกติ สัญญาก่อนสมรสได้กลายเป็นเครื่องมือทางกฎหมายที่ "จำเป็น" และ "ชาญฉลาด" ที่สุดในการสร้างความชัดเจนและปกป้องผลประโยชน์ของทั้งสองฝ่าย
ทำไม Prenup จึง "จำเป็นอย่างยิ่ง" สำหรับการสมรสข้ามชาติ?
ความท้าทายที่ใหญ่ที่สุดของการสมรสข้ามชาติคือ "กฎหมายที่ขัดแย้งกัน" (Conflict of Laws) สิ่งที่กฎหมายไทยเรียกว่า "สินสมรส" อาจไม่เหมือนกับสิ่งที่กฎหมายอเมริกันเรียกว่า "Community Property" หรือสิ่งที่กฎหมายอังกฤษใช้ในการพิจารณา
- ความแตกต่างด้านกฎหมาย: กฎหมายไทย (ป.พ.พ. บรรพ 5) มีข้อกำหนดเรื่องสินส่วนตัวและสินสมรสที่ชัดเจน แต่ศาลในต่างประเทศ (เช่น สหรัฐฯ, ยุโรป, ออสเตรเลีย) อาจไม่ยึดตามกฎหมายไทย และอาจใช้กฎหมายของตนเองในการแบ่งทรัพย์สินหากมีการหย่าร้างเกิดขึ้นที่นั่น
- การป้องกันความขัดแย้ง: Prenup ที่ร่างและรับรองอย่างถูกต้อง จะทำหน้าที่เป็น "ข้อตกลง" ที่ทั้งสองฝ่ายเลือกใช้ บังคับเหนือข้อกฎหมายทั่วไป ช่วยลดข้อพิพาทที่ซับซ้อนและมีค่าใช้จ่ายสูงในอนาคต
- การบังคับใช้ในต่างประเทศ: ศาลต่างประเทศมักจะยอมรับสัญญาก่อนสมรสที่ทำในไทย หากพิสูจน์ได้ว่าสัญญานั้นยุติธรรม และทั้งสองฝ่าย "ลงนามด้วยความสมัครใจโดยปราศจากการบังคับ" ซึ่งนี่คือจุดที่ Notary Public เข้ามามีบทบาทสำคัญที่สุด