เมื่อต้องจัดการเอกสารทางกฎหมาย โดยเฉพาะเอกสารที่จะนำไปใช้ในต่างประเทศ คุณอาจเคยได้ยินคำว่า "Notary Public" และ "Commissioner of Oaths" แม้ทั้งสองตำแหน่งจะเกี่ยวข้องกับการยืนยันความถูกต้องของเอกสาร แต่บทบาท อำนาจหน้าที่ และการยอมรับในระดับสากลนั้นแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ
การเลือกใช้บริการผิดประเภทอาจทำให้เอกสารของคุณไม่เป็นที่ยอมรับ เสียเวลา และเสียค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น NYC Translation and Notary Service (NYC+) ในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านการรับรองเอกสาร Notary Public จึงขอนำเสนอข้อมูลเปรียบเทียบเชิงลึก เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องและช่วยให้คุณตัดสินใจได้อย่างมั่นใจ
ปรับปรุงล่าสุด: 23 ตุลาคม 2025
1. เจาะลึกศัพท์กฎหมาย: Notary Public และ Commissioner of Oaths แตกต่างกันอย่างไร?
แม้จะฟังดูคล้ายกัน แต่ทั้งสองตำแหน่งมีที่มาและบทบาทตามระบบกฎหมายที่แตกต่างกัน:
- Notary Public (โนตารีพับลิก หรือ ทนายความผู้ทำคำรับรองลายมือชื่อและเอกสาร): มีรากฐานมาจากระบบกฎหมาย Civil Law (เช่น ในยุโรปภาคพื้นทวีป) แต่ปัจจุบันได้รับการยอมรับและมีบทบาทสำคัญในเกือบทุกระบบกฎหมายทั่วโลก รวมถึง Common Law และประเทศไทยด้วย โดยทั่วไป Notary Public จะเป็นทนายความที่ได้รับใบอนุญาตพิเศษ (ในไทยคือทนายความที่ผ่านการอบรมจากสภาทนายความ) ให้มีอำนาจในการรับรองเอกสารหลากหลายประเภท โดยเฉพาะเอกสารที่จะนำไปใช้ข้ามเขตอำนาจศาลหรือในต่างประเทศ
- Commissioner of Oaths (คอมมิชชันเนอร์ ออฟ โอธส์ หรือ พนักงานเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจให้คำสัตย์): เป็นตำแหน่งที่พบได้บ่อยในระบบกฎหมาย Common Law (เช่น สหราชอาณาจักร, แคนาดา, ออสเตรเลีย, มาเลเซีย, สิงคโปร์) บุคคลเหล่านี้ (ซึ่งอาจเป็นทนายความหรือไม่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับกฎหมายของแต่ละที่) ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐหรือศาลให้มีอำนาจหลักในการ "ให้คำสาบาน" (Administering Oaths) แก่บุคคลที่ต้องทำคำให้การเป็นลายลักษณ์อักษรภายใต้คำสาบาน (เช่น Affidavit, Statutory Declaration) ซึ่งโดยมากมักเป็นการใช้เอกสารภายในประเทศนั้นๆ
ความแตกต่างที่สำคัญที่สุดอยู่ที่ "ขอบเขตอำนาจ" และ "การยอมรับในระดับสากล"
2. Notary Public (ทนายรับรองลายมือชื่อ): อำนาจกว้างและการยอมรับสากล
2.1 ขอบเขตอำนาจ (Scope of Authority): กว้างกว่า
Notary Public ในประเทศไทย (ซึ่งต้องเป็นทนายความที่ได้รับใบอนุญาต Notarial Services Attorney) มีอำนาจตามกฎหมายในการดำเนินการต่างๆ ที่เกี่ยวกับการรับรองเอกสาร ซึ่งโดยทั่วไปจะกว้างกว่า Commissioner of Oaths มาก อำนาจหลักๆ ได้แก่:
- การรับรองลายมือชื่อ (Attesting/Witnessing Signatures): ยืนยันว่าบุคคลที่ลงนามในเอกสารเป็นบุคคลนั้นจริง และได้ลงนามต่อหน้า Notary ด้วยความสมัครใจ (เช่น การลงนามในสัญญา, หนังสือมอบอำนาจ (Power of Attorney), หนังสือยินยอม)
- การรับรองสำเนาถูกต้อง (Certifying True Copies): ยืนยันว่าสำเนาเอกสารตรงกับต้นฉบับจริง (เช่น สำเนาพาสปอร์ต, สำเนาบัตรประชาชน, สำเนาทะเบียนบ้าน, สำเนาวุฒิการศึกษา)
- การรับรองคำแปลถูกต้อง (Certifying Correct Translation): ยืนยันว่าเอกสารคำแปลนั้นถูกต้องตรงตามความหมายของเอกสารต้นฉบับ
- การทำคำสาบาน/ปฏิญาณตน (Administering Oaths/Affirmations): ให้บุคคลกล่าวคำสาบานหรือปฏิญาณตนเพื่อยืนยันความสัตย์จริงของข้อความในเอกสาร (เช่น Affidavit, Statutory Declaration) - นี่คือส่วนที่ทับซ้อนกับ Commissioner of Oaths แต่ Notary มีอำนาจอื่นๆ ด้วย
- การทำคำบันทึก หรือ คำคัดค้าน (Noting and Protesting): มักใช้ในเอกสารทางการค้า เช่น ตั๋วแลกเงิน (Bill of Exchange)
- การเป็นพยานในเอกสารอื่นๆ (Witnessing Documents): ทำหน้าที่เป็นพยานที่เป็นทางการในเอกสารต่างๆ ตามที่กฎหมายกำหนด หรือตามความต้องการของคู่สัญญา
อำนาจที่หลากหลายนี้ ทำให้ Notary Public สามารถรองรับการทำธุรกรรมและเอกสารทางกฎหมายได้เกือบทุกประเภท โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานระหว่างประเทศ
2.2 การยอมรับ (Recognition): เป็นที่ยอมรับในระดับสากล
จุดเด่นที่สุดของ Notary Public คือ การรับรองโดย Notary Public (โดยเฉพาะจากประเทศที่ใช้ระบบ Civil Law หรือประเทศที่ได้มาตรฐานสากล) เป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวางในประเทศต่างๆ ทั่วโลก เนื่องจากมีมาตรฐานและขั้นตอนการปฏิบัติที่เป็นสากล การมีตราประทับและลายมือชื่อของ Notary Public บนเอกสารจึงเป็นการเพิ่มความน่าเชื่อถืออย่างสูงให้กับเอกสารนั้นๆ ในสายตาของหน่วยงานต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นสถานทูต, ศาล, หน่วยงานราชการ, หรือสถาบันการศึกษา
สรุป Notary Public: มีอำนาจครอบคลุมทั้งการรับรองลายมือชื่อ, สำเนา, คำแปล, การให้คำสาบาน และอื่นๆ เน้นการรับรองเอกสารเพื่อใช้ "ข้ามเขตแดน" หรือ "ในต่างประเทศ" และเป็นที่ยอมรับในระดับสากล
3. Commissioner of Oaths: อำนาจเฉพาะทางและการใช้งานจำกัด
3.1 ขอบเขตอำนาจ (Scope of Authority): แคบกว่า
ดังที่กล่าวข้างต้น อำนาจหลักและโดยส่วนใหญ่ของ Commissioner of Oaths คือ การให้คำสาบาน (Administering Oaths/Affirmations) และรับรองเอกสารที่ต้องมีการยืนยันภายใต้คำสาบาน เช่น:
- คำให้การ (Affidavit): เอกสารที่บุคคลให้ถ้อยคำเป็นลายลักษณ์อักษร และสาบานหรือปฏิญาณตนต่อหน้า Commissioner of Oaths ว่าข้อความนั้นเป็นจริง
- คำรับรองตามกฎหมาย (Statutory Declaration): คล้ายกับ Affidavit แต่ใช้ในสถานการณ์ที่กฎหมายกำหนดให้ทำคำรับรองแทนการสาบาน
โดยทั่วไป Commissioner of Oaths ไม่มีอำนาจ ในการรับรองลายมือชื่อบนเอกสารทั่วไป (ที่ไม่ใช่คำสาบาน), รับรองสำเนาถูกต้อง, หรือรับรองคำแปลเอกสาร อำนาจของพวกเขามุ่งเน้นไปที่การยืนยันว่าบุคคลได้กล่าวคำสาบานต่อหน้าตนเท่านั้น
3.2 พบได้ที่ไหน (Jurisdiction): กลุ่มประเทศ Common Law
ตำแหน่ง Commissioner of Oaths เป็นลักษณะเฉพาะของประเทศที่ใช้ระบบกฎหมาย Common Law เป็นหลัก เช่น:
- แคนาดา (Canada)
- มาเลเซีย (Malaysia)
- สิงคโปร์ (Singapore)
- ออสเตรเลีย (Australia) - อาจมีตำแหน่งคล้ายกันเรียกว่า Justice of the Peace (JP) ซึ่งมีอำนาจบางอย่างคล้ายกัน
- สหราชอาณาจักร (United Kingdom) - อาจมี Solicitors ที่ได้รับอำนาจนี้
- ไอร์แลนด์ (Ireland)
- ฮ่องกง (Hong Kong)
ในประเทศเหล่านี้ อาจมีบุคคลหลายกลุ่มที่ได้รับแต่งตั้งเป็น Commissioner of Oaths เช่น ทนายความ (Lawyers/Solicitors), เจ้าหน้าที่ศาล, หรือเจ้าหน้าที่รัฐอื่นๆ ตามที่กฎหมายกำหนด
สรุป Commissioner of Oaths: มีอำนาจหลักในการ "ให้คำสาบาน" สำหรับเอกสารประเภท Affidavit หรือ Statutory Declaration มักเป็นการรับรองเอกสารเพื่อใช้ "ภายในประเทศ" นั้นๆ และพบได้ในกลุ่มประเทศ Common Law เป็นหลัก
4. ประเทศไทยมี Commissioner of Oaths หรือไม่?
ดังที่ได้เกริ่นไปแล้ว ประเทศไทยไม่มีตำแหน่ง "Commissioner of Oaths" ที่แต่งตั้งเป็นการเฉพาะเหมือนในระบบ Common Law อย่างไรก็ตาม กฎหมายไทยได้รับรอง "การทำคำสัตย์สาบาน" ในกระบวนการทางกฎหมายและเอกสารราชการต่างๆ ซึ่งผู้มีอำนาจในการให้คำสัตย์สาบานอาจแตกต่างกันไปตามบริบท:
- ในกระบวนการศาล: ผู้พิพากษามีอำนาจให้คู่ความหรือพยานสาบานตน
- เอกสารราชการ: เจ้าหน้าที่รัฐบางตำแหน่ง เช่น นายอำเภอ, ปลัดอำเภอ อาจมีอำนาจในการรับรองเอกสารที่ต้องมีการยืนยันหรือสาบานตนตามที่กฎหมายเฉพาะกำหนด
- Notary Public (ทนายความรับรองลายมือชื่อ): สำหรับเอกสารทั่วไปที่ต้องการการยืนยันภายใต้คำสาบาน (เช่น Affidavit) เพื่อนำไปใช้ในกระบวนการต่างๆ (โดยเฉพาะในต่างประเทศ) Notary Public ของไทยก็มีอำนาจในการ Administer Oaths หรือให้ผู้ลงนามกล่าวคำปฏิญาณตนได้ ซึ่งถือเป็นการ "รวม" อำนาจส่วนนี้เข้ามาอยู่ในบทบาทของ Notary Public ไปด้วย
ดังนั้น หากคุณต้องการทำ Affidavit ในประเทศไทยเพื่อนำไปใช้ในต่างประเทศ การดำเนินการผ่าน Notary Public จึงเป็นช่องทางที่ถูกต้องและได้รับการยอมรับมากที่สุด
5. ตารางเปรียบเทียบอำนาจหน้าที่ (Notary Public vs Commissioner of Oaths)
เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจนยิ่งขึ้น ลองดูตารางเปรียบเทียบอำนาจหน้าที่หลักๆ ดังนี้:
| อำนาจหน้าที่ | Notary Public (ตามมาตรฐานสากล/ไทย) | Commissioner of Oaths (ตามมาตรฐาน Common Law ทั่วไป) |
|---|---|---|
| รับรองลายมือชื่อ (Witnessing Signatures) (ในสัญญา, หนังสือมอบอำนาจ ฯลฯ) |
✓ มีอำนาจหลัก | ✗ โดยทั่วไปไม่มีอำนาจ (ยกเว้นเป็นการลงนามในคำสาบาน) |
| รับรองสำเนาถูกต้อง (Certifying True Copies) (พาสปอร์ต, บัตรประชาชน, เอกสารราชการ) |
✓ มีอำนาจหลัก | ✗ โดยทั่วไปไม่มีอำนาจ |
| รับรองคำแปลถูกต้อง (Certifying Translations) | ✓ มีอำนาจ | ✗ ไม่มีอำนาจ |
| ให้คำสาบาน/ปฏิญาณตน (Administering Oaths/Affirmations) (สำหรับ Affidavit, Statutory Declaration) |
✓ มีอำนาจ | ✓ มีอำนาจหลัก (มักจำกัดเฉพาะหน้าที่นี้) |
| ทำคำบันทึก/คำคัดค้าน (Noting & Protesting) (เอกสารทางการค้า) |
✓ มีอำนาจ (ในบางระบบ) | ✗ ไม่มีอำนาจ |
| การยอมรับเอกสารในต่างประเทศ (International Recognition) | ✓ สูงมาก (เป็นที่ยอมรับสากล) | จำกัด (มักยอมรับเฉพาะในประเทศที่แต่งตั้ง) |
| การยอมรับเอกสารภายในประเทศ (Domestic Recognition) | ✓ สูง | ✓ สูง (สำหรับเอกสารประเภทคำสาบาน) |
| คุณสมบัติผู้ประกอบวิชาชีพ (ในไทย) | ต้องเป็นทนายความ + ผ่านการอบรม | ไม่มีตำแหน่งนี้โดยตรง |
6. ทำไมเอกสารระหว่างประเทศจึงต้องใช้ Notary Public?
จากตารางเปรียบเทียบ จะเห็นได้ชัดว่าเหตุผลหลักที่เอกสารสำหรับใช้งานระหว่างประเทศ (International Documents) เกือบทั้งหมดต้องการการรับรองโดย Notary Public คือ:
- การยอมรับในระดับสากล (International Acceptance): ระบบ Notary Public เป็นที่เข้าใจและยอมรับในประเทศส่วนใหญ่ทั่วโลก ทำให้หน่วยงานต่างประเทศมั่นใจในความถูกต้องและความน่าเชื่อถือของเอกสารที่ผ่านการรับรอง
- ขอบเขตอำนาจที่ครอบคลุม (Comprehensive Powers): Notary Public สามารถรับรองเอกสารได้หลากหลายประเภท ตั้งแต่การยืนยันตัวตนผู้ลงนาม, ความถูกต้องของสำเนา, ความถูกต้องของคำแปล ไปจนถึงการให้คำสาบาน ซึ่งครอบคลุมความต้องการส่วนใหญ่ในการทำธุรกรรมระหว่างประเทศ
- มาตรฐานความเป็นกลางและความน่าเชื่อถือ (Impartiality and Credibility): Notary Public ทำหน้าที่เป็นพยานที่เป็นกลาง ไม่ได้มีส่วนได้เสียกับคู่สัญญา การรับรองจึงเป็นการยืนยันกระบวนการที่เป็นกลางและน่าเชื่อถือ
- การป้องกันการปลอมแปลง (Fraud Prevention): กระบวนการของ Notary Public เช่น การตรวจสอบเอกสารยืนยันตัวตน, การบันทึกข้อมูล (Notarial Register), และการใช้ตราประทับเฉพาะตัว ช่วยลดความเสี่ยงในการปลอมแปลงเอกสารและลายมือชื่อ
ในทางกลับกัน การรับรองโดย Commissioner of Oaths ซึ่งมีอำนาจจำกัดและมุ่งเน้นการใช้ภายในประเทศ อาจไม่เพียงพอหรือไม่เป็นที่ยอมรับเมื่อต้องนำเอกสารไปใช้ในต่างประเทศ
7. คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
นอกเหนือจากคำถามใน Schema Markup ด้านบน นี่คือคำถามเพิ่มเติมที่พบบ่อย:
คำถาม: ถ้าฉันต้องทำ Affidavit เพื่อใช้ในแคนาดา ฉันควรไปหาใครในประเทศไทย?
คำตอบ: แม้แคนาดาจะมี Commissioner of Oaths แต่เมื่อคุณอยู่ในประเทศไทยและต้องการทำ Affidavit เพื่อส่งไปแคนาดา คุณควรดำเนินการผ่าน Notary Public ของไทย เนื่องจากการรับรองโดย Notary Public ไทยเป็นที่ยอมรับในระดับสากล รวมถึงแคนาดาด้วย (และ Notary ไทยมีอำนาจในการให้คำสาบานสำหรับ Affidavit)
คำถาม: เอกสารที่รับรองโดย Commissioner of Oaths จากมาเลเซีย สามารถนำมาใช้ในไทยได้เลยหรือไม่?
คำตอบ: อาจจะไม่ได้เสมอไป ขึ้นอยู่กับประเภทของเอกสารและหน่วยงานในไทยที่จะรับเอกสารนั้น หากเป็นเพียง Affidavit ที่ยืนยันข้อเท็จจริงบางอย่าง อาจมีการยอมรับในบางกรณี แต่หากเป็นเอกสารสำคัญที่ต้องการการรับรองอย่างเป็นทางการ เช่น หนังสือมอบอำนาจ หรือเอกสารที่จะใช้ในศาลไทย โดยทั่วไปแล้วเอกสารจากต่างประเทศจะต้องผ่านการรับรองโดย Notary Public ของประเทศต้นทาง และอาจต้องผ่านการรับรองจากสถานทูตไทยในประเทศนั้นๆ (Legalization) อีกทอดหนึ่ง การรับรองโดย Commissioner of Oaths อย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ
คำถาม: มีค่าธรรมเนียมแตกต่างกันไหมระหว่างการรับรองประเภทต่างๆ โดย Notary Public?
คำตอบ: โดยทั่วไป ค่าบริการ Notary Public ในไทยจะคิดตามจำนวนตราประทับหรือจำนวนเอกสารที่รับรอง ราคาเริ่มต้นที่ 1,500 บาทต่อตราประทับ ไม่ว่าจะเป็นการรับรองลายมือชื่อ, รับรองสำเนา, หรือรับรองคำแปล อย่างไรก็ตาม หากเอกสารมีความซับซ้อนมาก หรือต้องใช้เวลาในการตรวจสอบนาน (เช่น สัญญาหลายสิบหน้า) อาจมีการคิดค่าบริการเพิ่มเติมตามความเหมาะสม ซึ่ง Notary จะแจ้งให้ทราบล่วงหน้า
8. ตัวอย่างสถานการณ์
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน ลองดูตัวอย่างสถานการณ์เหล่านี้:
- สถานการณ์ A: คุณต้องการส่งสำเนาพาสปอร์ตและสำเนา Transcript ที่แปลเป็นภาษาอังกฤษ เพื่อสมัครเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยในสหรัฐอเมริกา => คุณต้องนำต้นฉบับและสำเนาไปให้ Notary Public รับรองสำเนาถูกต้อง (Certified True Copy) และรับรองคำแปลถูกต้อง (Certified Correct Translation)
- สถานการณ์ B: คุณอยู่ที่แคนาดาและต้องทำคำให้การ (Affidavit) เกี่ยวกับสถานะทางการเงินเพื่อยื่นต่อศาลในแคนาดา => คุณสามารถไปหา Commissioner of Oaths (หรือ Notary Public) ในแคนาดาเพื่อกล่าวคำสาบานและลงนามได้
- สถานการณ์ C: คุณอยู่ที่ประเทศไทยและต้องทำคำให้การ (Affidavit) เกี่ยวกับสถานะโสดเพื่อส่งไปให้คู่หมั้นที่ประเทศออสเตรเลีย => คุณต้องไปหา Notary Public ในประเทศไทย เพื่อกล่าวคำสาบาน/ปฏิญาณตน และลงนามใน Affidavit ต่อหน้า Notary
- สถานการณ์ D: คุณต้องการมอบอำนาจให้เพื่อนที่มาเลเซียไปจัดการเรื่องที่ดินแทนคุณ => คุณต้องร่างหนังสือมอบอำนาจ (Power of Attorney) และนำไปลงนามต่อหน้า Notary Public ในประเทศไทย จากนั้นอาจต้องนำไปรับรองต่อที่กระทรวงการต่างประเทศและสถานทูตมาเลเซียประจำประเทศไทย (Legalization) เพื่อให้เอกสารสมบูรณ์
9. ลิงก์ไปยังหน้า "เกี่ยวกับ Notary Public"
เพื่อให้เข้าใจบทบาทและบริการของ Notary Public ในประเทศไทยอย่างละเอียดมากขึ้น คุณสามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่หน้าบริการหลักของเรา:
เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับบริการ Notary Public
10. เลือกใช้บริการให้ถูกประเภทเพื่อความสมบูรณ์ของเอกสาร
การทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่าง Notary Public และ Commissioner of Oaths เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการเลือกใช้บริการให้เหมาะสมกับความต้องการของคุณ:
- หากเอกสารของคุณเกี่ยวข้องกับการ "สาบานตน" หรือ "ปฏิญาณตน" (เช่น Affidavit, Statutory Declaration) และจะใช้ "ภายในประเทศ" ที่มีระบบ Commissioner of Oaths การใช้บริการ Commissioner of Oaths ก็อาจเพียงพอ
- หากเอกสารของคุณต้องนำไปใช้ "ในต่างประเทศ" หรือต้องการการรับรอง "ลายมือชื่อ" บนสัญญา/หนังสือมอบอำนาจ, การรับรอง "สำเนาถูกต้อง", หรือการรับรอง "คำแปล" คุณจำเป็นต้องใช้บริการ Notary Public เสมอ
- ในบริบทของ ประเทศไทย หากคุณต้องการการรับรองเอกสารใดๆ ที่ต้องใช้ในทางกฎหมายหรือยื่นต่อหน่วยงาน (โดยเฉพาะหน่วยงานต่างประเทศ) Notary Public (ทนายความรับรองลายมือชื่อ) คือผู้มีอำนาจดำเนินการที่ถูกต้องและได้รับการยอมรับ
การเลือกใช้บริการที่ถูกต้องตั้งแต่แรก จะช่วยประหยัดเวลา, ค่าใช้จ่าย และป้องกันปัญหาเอกสารไม่สมบูรณ์หรือไม่เป็นที่ยอมรับในภายหลัง
11. ความรู้คือพลังในการจัดการเอกสารของคุณ
NYC+ เชื่อมั่นว่าการให้ความรู้ที่ถูกต้องแก่ลูกค้า คือส่วนสำคัญของการบริการที่เป็นเลิศ เราหวังว่าข้อมูลเปรียบเทียบนี้จะเป็นประโยชน์ ช่วยให้คุณเข้าใจความแตกต่างระหว่าง Notary Public และ Commissioner of Oaths ได้อย่างชัดเจน และสามารถเลือกใช้บริการได้อย่างเหมาะสม
หากคุณมีข้อสงสัยเพิ่มเติม หรือต้องการรับรองเอกสารโดย Notary Public ผู้เชี่ยวชาญ โปรดอย่าลังเลที่จะติดต่อเรา ทีมงานของเราพร้อมให้คำแนะนำและบริการอย่างเต็มที่
